• BIST 8715.56
  • Altın 2240.804
  • Dolar 32.337
  • Euro 35.1052
  • Lefkoşa 15 °C
  • Girne 17 °C
  • Mağusa 16 °C
  • İskele 16 °C
  • Güzelyurt 14 °C
  • Lefke 15 °C

Türk bilim insanlarından koronavirüse karşı koku molekülleri tespiti

ODTÜ'de COVID-19'un hava yoluyla bulaşmasını ve akciğerlere yerleşmesini engelleme potansiyeli olan, antiviral etkiye sahip koku molekülleri tespit edildi.
Türk bilim insanlarından koronavirüse karşı koku molekülleri tespiti

Dünyadaki Ar-Ge laboratuvarları COVID-19'a çare bulmaya çalışırken, ODTÜ Biyolojik Bilimler Bölümü Moleküler Biyoloji ve Genetik Programı Öğretim Üyesi Doç. Dr. Çağdaş Devrim Son ile kimya mühendisi parfümör Hüseyin Erdoğmuş tarafından yürütülen proje, ilginç sonuçlar ortaya çıkardı.

Son ve Erdoğmuş, keşfettikleri koku molekülü karışımlarının koklandığında akciğere kadar ulaşarak koronavirüsün hastalık yapan protein yapısını bozduğu yönünde veriler elde etti, çalışmalarını uluslararası dergilerde yayımladıkları makalelerle bilim dünyasına duyurdu.

Türk bilim insanları, çalışmanın sonuçlarının klinik araştırmalarla daha da ileriye götürülmesini istiyor.

Doç. Dr. Son, Erdoğmuş'un kendisine ulaşıp koku molekülleri üzerine çalışmalarını aktardığını söyleyerek, "İlk başta sadece deneme üzerine başladığımız çalışmada sonuçlar oldukça ilginç çıktı. 200'ün üzerinde molekülü denedik ve en iyilerini seçtik. Bu molekülleri bilgisayarda test ettik ve hangilerinin koronavirüs üzerinde iyi olduğunu belirledik. Koku olarak kullanılan doz, bu hastalık için tedavi edici olacak mı, yeterli mi, bu bilinmiyor. Olabilir ama olmayabilir de. Bunun için klinik araştırma yapılmalı" dedi.

"Toplumun kullanması için klinik deneyler şart"

Çalışmaları sonucunda halihazırda koronavirüs tedavisinde kullanılana benzer, hatta daha etkili moleküller tespit ettiklerini vurgulayan Son, şöyle konuştu:

"Çalışmamızı bilimsel olarak gösterdik ancak toplum tarafından kullanılması için klinik deneylerinin yapılması gerekiyor. Bunlar zaten koku molekülleri olduğu için belirli dozlarda günlük kullanımda olan moleküller. Bunların insan sağlığına zararlarının olmadığı da biliniyor. O yüzden bu koku moleküllerinin hastalığı önlemesi için toplu havalandırmalarda sterilizasyon amaçlı kullanılabilmesinin mantıklı olacağını düşünüyoruz. Kişisel olarak koklayarak kullanımının yanı sıra kapalı alanlarda, asansörlerde, kargoların üzerine sıkarak da kullanım olabileceğini öngörüyoruz. Burada asıl sorun şu, bu koku moleküllerinin ilaç olarak verilebilmesi için klinik deneylerde doz ayarlarının yapılması gerekiyor. Bunun için heyecanla klinik araştırmaların yapılmasını talep ediyoruz.".

"Doğayı taklit ettik"

Parfümör Hüseyin Erdoğmuş ise, bu moleküllerin tedavi edici özellikleri üzerine özel bir kütüphane kurduğunu söyledi.

Dünya genelinde bu yöndeki araştırmaların da çok yeni olduğunu vurgulayan Erdoğmuş, kendisinin bu alanda 30 yıllık bilgi birikimine sahip olduğunu anlattı.

Hüseyin Erdoğmuş, dünyada bütün bitkilerin bakteri ve virüslerden korunmak için doğal bir reçine ve uçucu yağ salgıladığını, bin yıllar önce de insanların bu yolla virüslerden korunmak için kokuları kullandığını belirterek, "Alerjen bilinen koku moleküllerinin antiviral aktivitelerinin bulunduğu biliniyor. Biz de doğayı taklit ederek yola çıktık ve çalışmada önemli sonuçlar elde ettik" dedi.

SARS için de geliştirilmişti

Çin'de 2004'te çıkan SARS salgını sırasında bulunduğu bu ülkedeki çevrelerden gelen talep üzerine SARS virüsünü sadece koklamayla yok eden bir ürün geliştirdiğini ve bunun klinik araştırmalarının yapıldığını anlatan Erdoğmuş, salgın bittiğinde bu formülün elinde olduğunu söyledi.

COVID-19 salgınından hemen sonra ODTÜ'den Doç. Dr. Son ile ortak çalışma yapmaya başladıklarını aktaran Erdoğmuş, şöyle konuştu:

"Tahmin ediyorum ki COVID-19'u yenebilecek bazı moleküller yakaladık. Biz hem ucuz hem kolay bulunur hem de stoku çok olan ham maddeleri tespit ettik. Kovid-19'a iyi geldiğini tespit ettiğimiz moleküllerin, koklandığında vücutta 2 saat tesiri var. 2 saatte bir bunları koklamak suretiyle belki hastalığı önleyebiliriz ama 'Teorik olarak olabilir.' diyoruz, pratik olarak klinik deneylerin yapılması lazım. Yaptığımız çalışma in siliko çalışmadır, in vivo ve in vitro çalışma gerekir."

Nasıl bir yöntem uygulanacak?

Akademisyen Son ile 10 bin koku molekülü arasından 200'ün üzerinde doğal uçucu yağın içeriğinde aktif olabilecek molekülleri ve aktivasyon oranlarını tespit ettiklerini anlatan Hüseyin Erdoğmuş, "Sonra onları karıştıracağız. Dolayısıyla ortam kokulandırmasıyla ya da mendile püskürtüp koklanarak belki de burundaki virüsü yok edebileceğiz. Bazen çözüm çok basit olabilir" dedi.

Erdoğmuş, sabunlarla virüsün üzerindeki yağ tabakasının etkisizleştirilmesi gibi bir yöntemi temel aldıklarını söyleyerek, şunları anlattı:

"Bir anlamda etkin moleküller içeren kokuları ortama salarak ve buruna yaklaştırarak virüsün aklını çelip iş yapamaz hale getirebiliriz hipotezinden yola çıkıyoruz. Çalışmaların yayınlarını da yaptık. Çalışmadan ticari bir amaç beklemiyorum. Faydalı olduğu ispatlanırsa topluma dağıtacağım. ABD'de klinik araştırma prosedürleri kolaylaştırıldı. Türkiye'de de klinik araştırmaların başlatılmasını talep ediyoruz. Kokuları kullanarak COVID-19 tedavisi üzerine çalışan bilim insanları bulunuyor. Yurt dışından klinik testleri yapabileceğini söyleyen merkezler başvuruyor. Ancak biz bu testlerin Türkiye'de yapılmasını istiyoruz."

TRT

Diğer Haberler
SPOR
Tüm Hakları Saklıdır © 2013 Ada Haber | İzinsiz ve kaynak gösterilmeden yayınlanamaz.