YEMEN'DE MÜZAKERE DÖNEMİ: KİM NE İSTİYOR?
Yemen’de Suudi Arabistan ile İran destekli Husi milisleri arasındaki müzakereler 8 yıldır devam eden savaşın seyri konusunda yeni gelişmelerin habercisi niteliğinde.
03 Şubat 2023 Cuma 14:53
Dünyanın en büyük insani dramlarından birinin yaşandığı Yemen’de İran destekli Husilere karşı kurulan koalisyonun liderliğini Suudi Arabistan yapıyor.
Her ne kadar Husi karşıtı ve meşru kabul edilen güçler olsa da 8 yıldır savaş koalisyon güçleri ile İran’ın destek verdiği Husi güçleri arasında cereyan ediyor.
Yıllardır devam eden ve büyük insani trajedilere yol açan savaşa ve başlayan müzakerelere gelmeden önce, gelin halihazırda Yemen'de kim, nereyi kontrol ediyor birlikte bakalım.
Kim nereyi kontrol ediyor?
Suudi Arabistan öncülüğündeki Arap koalisyonu ve Yemen Başkanlık Konseyi liderliğindeki Yemen hükümeti, ülkenin güneybatısında Taiz vilayetine bağlı stratejik Babu'l Mendeb ilçesinden Umman sınırına kadar uzanan Arap Denizi kıyısındaki sahil kentlerinin tümünde kontrolü elinde bulunduruyor.
Geçici başkent Aden başta olmak üzere güneydeki Taiz, Ebyen, Lahic, Hadramevt, Mahra vilayetlerini denetiminde tutan hükümet güçleri, ayrıca ülkenin petrol zengini Marib kentinin yanı sıra Cevf'in bir kısmı ile Dali ve Şebve illerini kontrol ediyor.
Bu arada Birleşik Arap Emirlikleri'nin (BAE) Yemen hükümet güçlerine paralel olarak farklı isimler altında eğitip desteklediği Güney Geçiş Konseyine (GGK) bağlı güçler, ülkenin batı kesiminde Taiz'in sahil ilçelerinden başlayıp güneydeki Aden, Ebyen, Şebve ve Hadramevt'in kıyı bölgelerinde aktif olarak öne çıkıyor. BAE'den doğrudan destek alan bu güçler, güney vilayetlerini ve Sokotra Adası'nı kontrol altında tutuyor. GGK ayrıca Dali ve Lahic'de Husilere, Ebyen'de ise hükümet yanlısı güçlere karşı savaşıyor.
Yemen açıklarında Aden Körfezi'nin sonunda 6 adacıktan oluşan Sokotra'da, Suudi Arabistan destekli Yemen hükümeti ile BAE destekli GGK arasında bir güç mücadelesi yaşanıyor.
Başkent Sana Husi kontrolünde
Yemen'de hükümete karşı savaşan Husiler, 21 Eylül 2014'te ele geçirdikleri başkent Sana ve çevre vilayetleri Zemar, İbb, Reyme, Mahvit ve Amran'ın yanı sıra Sada, Hacce ve Hudeyde vilayetlerinin merkezi ile Beyda ve Cevf'in bir bölümünü elinde bulunduruyor.
Husi milisler, Sada kenti ile Kızıldeniz arasından Suudi Arabistan'ın Cazan bölgesiyle komşu Hacce vilayetini de bazı bölgeler hariç elinde tutuyor ve bu cephelerdeki hükümet birlikleriyle çatışıyor.
Bu arada hükümetin kontrolündeki Taiz vilayetinin Kızıldeniz'e uzanan kırsal bölgelerindeki Husiler ile ordu birlikleri arasında da zaman zaman sıcak temas kuruluyor.
Yemen'deki çatışmalarda taraflardan biri de terör örgütü El Kaide. Arap yarımadasının en güçlü yapılanmalarından birine sahip örgüt, ağırlıklı olarak çöl bölgeleri ve bazı sahil kentlerinde etkinliğini sürdürüyor.
Ateşkesten barış müzakerelerine…
Birleşmiş Milletler (BM) Yemen Özel Temsilcisi Hans Grundberg, 2 Nisan 2022'de Yemen hükümeti ve Husilerin hava, kara ve deniz operasyonlarını 2 ay boyunca durdurmayı kabul ettiğini duyurmuş, ateşkes daha sonra iki defa uzatılmıştı. Taraflar arasında 6 ay süren ateşkes 2 Ekim'de sona erdi.
Umman heyeti, Yemen krizine çözüm bulma ve ateşkesin yenilenmesi kapsamında 21 Aralık 2022'de geldiği Sana'da Husi yetkililerle görüştü.
Taraflar arasında ateşkes görüşmeleri sürerken ABD merkezli Associated Press (AP) haber ajansı oldukça ilginç bir haber yayımladı. Yemenli ve Suudi yetkililere dayandırılan haberde, Husiler ile Suudi Arabistan arasında müzakerelerin başladığı iddia edildi.
Meşru Yemen hükümetinden bağımsız olarak yürütülen “gizli müzakerelerden" çıkacak sonuç endişe ile takip ediliyor. Yine bir yetkiliye göre, Suudi Arabistan, ABD ve BM tarafından da onaylanan bir çözüm için aşamalı bir yol haritası geliştirdi.
Kim ne istiyor?
Ayrıca Suudi Arabistan koalisyonun yürüttüğü bazı kısıtlamalar konusunda da sözler verdi. Bu vaatler arasında başkent Sana Havalimanı’nın yeniden açılması ve Hudeyde Limanı’na uygulanan kuşatmanın hafifletilmesi var.
Bir Suudi diplomat ise, ülkesinin Rusya ve Çin’nden İran ile Husilere “gerilimin tırmandırılmaması” için baskı yapmasını istediğini belirtti. İran'ın yapılan müzakerelerden haberdar olduğu da haberde özellikle belirtiliyor.
Öte yandan Husilerin de Suudi Arabistan’dan istedikleri var. Havaalanları ve limanların açılmasının yanı sıra Husiler, koalisyon güçlerinin petrol ve gaz gelirlerinden askerler dahil bütün memurların maaşlarının ödenmesini istiyor.
Söz konusu vaatler ve istekler konusunda net kararlara ise henüz varılmadığı anlaşılıyor. Zira bir Suudi yetkili, memur maaşları konusunda bir anlaşma olmadığını söylüyor. Husilerin kontrol ettiği bölgelerle aralarında bir tampon bölge kurulması da dahil olmak üzere bazı güvenlik garantilerinin kabul edilmesinin ön şart olduğu dile getiriliyor.
Suudiler ayrıca Yemen'in üçüncü büyük şehri olan Taiz'deki kuşatmanın kaldırmasını ve Yemenli taraflarla resmi müzakerelere katılma taahhüdünde bulunmalarını istiyor.
Suudi Arabistan ile Husiler arasında yürütülen gizli müzakerelerden basına yansıyan açıklamalara göre Husiler, başta güvenlik garantileri olmak üzere Suudilerin bazı tekliflerini tamamıyla kabul etmiyor. Ayrıca memur maaşlarının ödenmeden meşru hükümetin kontrolündeki bölgelerden petrol ihracının yeniden başlamasını reddediyor.
Petrol gelirlerinin çoğunu Husiler istiyor
Resmi yetkililere göre Husiler petrol gelirlerinin savaş öncesi bütçeye göre dağıtılmasını öneriyor. Buna göre, nüfusun en yoğun yaşadığı bölgeleri kontrolünde bulunduran Husilerin gelirlerin yüzde 80'ine kadarını alması anlamına geliyor.
Yemenli bir hükümet yetkilisi ise, Yemen Başkanlık Konseyi'nin Suudi Arabistan'ın bir anlaşmaya varmak için “kabul edilemez tavizler” vereceğinden korktuğunu söylüyor.
Peki, müzakereler neden yapılıyor?
Suudi Arabistan 2015 yılından bu yana Yemen’de Husilere karşı hem kara hem de hava operasyonları düzenliyor. Veliaht Prens Muhammed bin Selman, ülkesinin petrole olan bağımlılığını azaltacak ve sosyo-ekonomik birçok amacı barındıran 2030 hedefleri için Yemen’deki savaşı sonlandırmak istiyor.
Suudi Arabistan, büyük projelerle yabancı yatırımcıları ülkeye çekmek için büyük çaba sarf ederken Husilerin attığı füzelerle uğraşmak istemiyor. Öte yandan Husilerin İHA ve füze saldırıları muhtemel turizm beklentilerini ve petrol tesislerini geliştirme faaliyetlerini de sekteye uğratıyor.
Müzakereleri başlatan bir diğer etken ise, ABD-İsrail ile İran arasındaki gerilim olarak gösteriliyor. Suudi Arabistan, olası bir sıcak çatışmada hem İran hem de Yemen’den başlayacak çatışmalarla yüzleşmek istemiyor.
Diğer taraftan Husiler de 8 yıldır devam eden savaşta hem önemli liderlerini hem de binlerce militanını kaybetti. Milyonlarca Yemenliyi etkileyen insani dram da nüfusun çoğunluğunun bulunduğu Husi kontrolündeki bölgelerde yaşanıyor.
Husiler, kapatılan havaalanları ve limanlarla büyük bir tecrit altında. Her ne kadar İran’dan gelen silahlar ellerine ulaşsa da durumun uzun dönemli sürdürülmesi zor görünüyor.
Yemen’de iki devletli bir çözüme doğru sürecin yol aldığını söyleyen uzmanlar olduğu gibi müzakerelerin sonunun yine çatışmaya çıkacağını söyleyenler de var.
TRT
GALERİLER
- “Kanserle Savaş İçin Afiş ve Slogan Yarışması” sonuçlandıKemal Saraçoğlu Lösemili Çocuklar ve Kanserle Savaş Vakfının geleneksel olarak düzenlediği “Kanserle Savaş İçin Afiş ve Slogan Yarışması” sonuçlandı. Vakıftan verilen bilgiye göre, yarışmanın ödül töreni ve sergi açılışı 16 Nisan Salı günü saat 14.29 Mart 2024 Cuma 10:18KIBRIS
- Yunus Emre Enstitüsü’nden belgesel gösterimi ve iftar yemeğiYunus Emre Enstitüsü, “Bizden İçeri Kıbrıs Türkleri” belgesel gösterimi ve iftar yemeği düzenledi. Lefkoşa’da Grand Paşa Otel’de düzenlenen etkinliğe, Cumhurbaşkanı Ersin Tatar, eşi Sibel Tatar, Meclis Başkanı Zorlu Töre, TC Lefkoşa Büyü29 Mart 2024 Cuma 09:53KIBRIS
- Cumhurbaşkanı Tatar:Manevi değerlerimize sahip çıkarak Kıbrıs’ta varoldukCumhurbaşkanı Ersin Tatar ve eşi Sibel Tatar, Yunus Emre Enstitüsü tarafından düzenlenen “Bizden İçeri Kıbrıs Türkleri Belgesel Film Gösterimi” ve iftar yemeğine katıldı. Cumhurbaşkanı Ersin Tatar, etkinlikte yaptığı konuşmada, belgeselin hazırlanmasında28 Mart 2024 Perşembe 21:03KIBRIS
- Merkez Bankası’ndan faiz oranlarına güncelleme…Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti Merkez Bankası Yönetim Kurulu, Merkez Bankası nezdindeki Türk Lirası mevduat hesaplarına uygulanan faiz oranı ile Türk Lirası reeskont iskonto ve avans işlemleri yıllık faiz oranlarını yeniden belirledi.28 Mart 2024 Perşembe 19:08KIBRIS
- 18 polis mensubunun görev yeri değiştirildiPolis Hizmetleri Komisyonu kararıyla 3 Polis Müdürü, 9 Polis Müdür Muavini ve 6 Polis Başmüfettişi olmak üzere toplam 18 polis mensubunun görev yeri değiştirildi. Polis Basın Subaylığından verilen bilgiye göre yeni görevlendirmeler 1 Nisan Pazartesi günün28 Mart 2024 Perşembe 17:48KIBRIS
- Polisiye haberler…Kalecik’te, ikametgahının avlusunda aniden rahatsızlanarak yaşamını yitiren Tetiana Pashchaieva’nın (K-64) otopsisinde, ölüm sebebinin “kalp krizi ve kalp yetmezliği” olduğu tespit edildi.28 Mart 2024 Perşembe 16:38KIBRIS
- Töre:Eğitim kurumlarımızı yıpratmayalımCumhuriyet Meclisi Başkanı Zorlu Töre, Girne Amerikan Üniversitesini ziyaret etti. Meclisten yapılan açıklamaya göre, Töre’yi, Girne Amerikan Üniversitesi Rektörü Prof. Dr. Ali Haydar, Rektör Yardımcıları Prof.28 Mart 2024 Perşembe 15:03KIBRIS
- Başbakan Üstel, Işıl Mobilya ve Gürdağ Tuğla Fabrikasını ziyaret etti: “Hükümet üreticinin her zaman yanındadır” Başbakan Ünal Üstel, geçtiğimiz haftalarda çıkan yangınlar nedeniyle kullanılmaz hale gelen Işıl Reklam bünyesindeki mobilya mağazası ile Gürdağ Tuğla Fabrikasını ziyaret etti.28 Mart 2024 Perşembe 13:13KIBRIS
- Cumhurbaşkanı Tatar:Sanat izolasyon ve ambargo tanımazCumhurbaşkanı Ersin Tatar, Çatalköy Esentepe Belediyesi ile Kıbrıs Türk Devlet Tiyatroları organizasyonunda 27 Mart-6 Nisan tarihleri arasında Çatalköy Erol Avgören Kültür Merkezi’nde gerçekleşecek ve KKTC genelinden çeşitli tiyatro ekiplerinin katı28 Mart 2024 Perşembe 10:48KIBRIS
- Mevsimlik 125 işçiden oluşacak “yangın hazır kuvvet ekibi” kuruluyorOrman Dairesi bünyesinde önümüzdeki 8 ayda çalışacak 125 kişilik “Yangın Hazır Kuvvet Ekibi” kuruluyor. Resmi Gazete’de yer alan Bakanlar Kurulu kararına göre, 1 Nisan – 30 Kasım 2024 tarihleri arasında görev yapacak mevsimlik işçi statü28 Mart 2024 Perşembe 10:38KIBRIS
VİDEOLAR
- KTMMOB “Dünya Su Günü Paneli” düzenlediKıbrıs Türk Mühendis ve Mimar Odaları Birliği (KTMMOB), 22 Mart Dünya Su Günü çerçevesinde Birlik konferans salonunda “Dünya Su Günü Paneli” düzenledi. KTMMOB’den verilen bilgiye göre, moderatörlüğünü Ziraat Mühendisleri Odası Başkanı Erkut Uluçam’ın yapt28 Mart 2024 Perşembe 10:38KIBRIS
- Azerbaycan-Kıbrıs Dostluk Cemiyeti“Türk Dünyası Nevruz Şenliği” düzenlediAzerbaycan-Kıbrıs Dostluk Cemiyeti, Haydar Aliyev Uluslararası Kültür Merkezi ve Azerbaycan Devlet Diaspora Başkanlığı, Lefkoşa Yunus Emre Enstitüsü iş birliği ve Uluslararası Final Üniversitesi’nin desteğiyle, dün akşam “Türk Dünyası Nevruz Şenliği” düze28 Mart 2024 Perşembe 09:30KIBRIS
- Pazar günü saatler bir saat ileri alınacakYaz saati uygulaması pazar günü başlıyor. Pazar günü saatler 1 saat ileri alınacak. Bakanlar Kurulu’nun Resmi Gazete’de yayımlanan Yaz Saati Emirnamesi’ne göre, saatler 31 Mart Pazar günü saat 03.28 Mart 2024 Perşembe 08:58KIBRIS
- “Sandıktan Çıkan Tarih: Kıbrıs’ta Çanakkale Esirleri” belgeseli gösterimi yapıldı“Sandıktan Çıkan Tarih: Kıbrıs’ta Çanakkale Esirleri” belgeselinin tanıtım etkinliği bugün yapıldı. Etkinliğe katılan Cumhurbaşkanı Ersin Tatar, Kıbrıs Türk Halkının geçmişindeki önemli dönemlerden birinin Çanakkale savaşı olduğunu söyleyerek, “Milli kiml27 Mart 2024 Çarşamba 21:50KIBRIS
- Ertuğruloğlu: Nihai hedefimiz KKTC’nin tanınmasıdırDışişleri Bakanı Tahsin Ertuğruloğlu, Bursa Uludağ Üniversitesi Uluslararası İlişkiler Topluluğunca düzenlenen “Uluslararası Hukuk Bağlamında Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti” başlıklı konferansa katıldı.27 Mart 2024 Çarşamba 21:28KIBRIS
- Dinçyürek’ten sağlık çalışanlarına: Mesleğinizde sürekli yenilikleri takip edinSağlık Bakanı Dr. Hakan Dinçyürek, devlet hastanesi bünyesinde görev yapacak olan oryantasyon eğitimlerini tamamlayan hemşire ve ebelerin katılım belgelerini verdi. Bakanlık olarak, hastanelerde ihtiyaç duyulan kadroları karşılamak için ivedi bir şekilde27 Mart 2024 Çarşamba 18:48KIBRIS
- Cumhurbaşkanı Ersin Tatar, Global Taekwondo Federasyonu teknik direktörlerini kabul ederek görüştüCumhurbaşkanı Ersin Tatar, Global Taekwondo Federasyonu teknik direktörlerini kabul ederek görüştü. Cumhurbaşkanı Ersin Tatar kabulde yaptığı konuşmasında, çeşitli ülkelerin temsilcilerini KKTC’de görmekten büyük memnuniyet duyduklarını ifade ederek, Taek27 Mart 2024 Çarşamba 17:48KIBRIS
- “YÖK, KKTC’de yükseköğretimde kalitenin yükseltilmesi için destek sağlayacak”Türkiye Yükseköğretim Kurulu heyetinin temaslarına ilişkin YÖK’ten açıklama geldi. Açıklamada, YÖDAK’a, gerekli tüm altyapısının güncellenmesi, kalite denetim sistemlerinin oluşturulması, bilişim altyapısının geliştirilmesi ve yükseköğretim sistemin27 Mart 2024 Çarşamba 15:48KIBRIS
- Arıklı: Başta korsan taksicileri olmak üzere sorunları çözmek için adım atacağımBayındırlık ve Ulaştırma Bakanı Erhan Arıklı, Murat Karalar başkanlığındaki Birleşik Taksiciler Birliği heyetini kabul ederek sektörle ilgili sorunlar hakkında görüş alışverişinde bulundu.27 Mart 2024 Çarşamba 12:50KIBRIS
- Ataoğlu: İnsanlık dışı ambargoları, spor ile sanat ile kültür ile aşıyoruz, aşmaya devam edeceğizBaşbakan Yardımcısı, Turizm, Kültür, Gençlik ve Çevre Bakanı Fikri Ataoğlu, Malezya, Porto Riko, Amerika, Norveç, Güney Afrika, Dominik, Rusya ve Şili’den uluslararası alanda eğitim veren 15 üst düzey antrenörlerin yanı sıra ülkemizden de 8 antrenörün kat27 Mart 2024 Çarşamba 12:48KIBRIS
- Geri
- Ana Sayfa
- Normal Görünüm
- © 2013 Ada Haber
Türkçe karakter kullanılmayan ve büyük harflerle yazılmış yorumlar onaylanmamaktadır.