Meclis, dünya anayasalarını araştırdı

Türkiye Büyük Millet Meclisi (TBMM), ABD, Rusya, Fransa, Almanya, İspanya ve Güney Afrika'nın da aralarında bulunduğu 23 ülkenin anayasasını farklı konu başlıklarında karşılaştırdı.

05 Ağustos 2022 Cuma 14:33

TBMM Araştırma Hizmetleri Başkanlığının "Konularına Göre Karşılaştırmalı Dünya Anayasaları" adlı kitabında, devlet yapısı ve yönetim sistemleri bakımından farklılaşan ve dünyada anayasal gelişmelere örnek olan 23 ülkenin anayasası, konu odaklı incelendi.

Kitapta ABD, Almanya, Avusturya, Belçika, Brezilya, Bulgaristan, Çek Cumhuriyeti, Danimarka, Estonya, Finlandiya, Fransa, Güney Afrika, Güney Kore, Hollanda, İrlanda, İspanya, İtalya, Macaristan, Polonya, Portekiz, Romanya, Rusya ve Yunanistan anayasaları çeşitli yönlerden ayrıntılı bir şekilde çalışıldı.

Anayasalarda yapılan önemli değişiklikler ele alındı

Üniter yapılı devletlerle birlikte federal şekilde örgütlenen, başkanlık sistemine sahip, yarı başkanlık ve parlamenter hükümet sistemlerine sahip devletlerin anayasalarının da incelendiği çalışmada, ülkelerin anayasal geçmiş deneyimleri, anayasa yapım süreçleri ve yürürlükteki anayasalarında yapılan önemli değişiklikler ele alındı.

Kitapta, birçok konu başlığının yanı sıra anayasayı değiştirme yöntemleri, temel hak ve hürriyetlerin sınırlandırılması ve olağanüstü yönetim usulleri, seçimler ve siyasi partiler, yasama sorumsuzluğu ve dokunulmazlığı, din ve inanca ilişkin hükümler, hak arama hürriyeti ve adil yargılanma hakkı ile suç ve cezalara ilişkin esaslar da irdelendi.

Çalışmada 23 ülkenin 15'inde seçmen yaşının 18, Avusturya ve Brezilya'da ise 16 olduğuna yer verilirken, 20 ülke anayasasında seçimlerde "gizli oy", Avusturya ve İtalya'da "oyun şahsiliği" ilkesinin benimsendiği belirtiliyor.

Belçika, Brezilya, İtalya ve Yunanistan'da oy kullanmak, Portekiz'de ise seçmen kaydı yaptırmak zorunlu. Seçim barajı ise hiçbir ülkenin anayasasında belirtilmiyor.

ABD, Avusturya, Finlandiya'nın aralarında bulunduğu 13 ülkede devlet başkanını halk seçiyor. Almanya, Estonya, Güney Afrika'da ise devlet başkanlığı seçimi için parlamentoda seçim yapılıyor.

"Tarafsız bilgi desteği sağlayacak"

TBMM Başkanı Mustafa Şentop, kaleme aldığı kitabın takdim yazısında, bir hukuk devletinde toplumsal ihtiyaçların karşılanmasına ve kamusal düzenin teminine hizmet eden yasal düzenlemelerin ancak anayasaya uyumlu olarak çıkarılabilmesinin, bu temel uzlaşı metinlerinin önemini ortaya koyduğunu belirtti.

Anayasaların, bu ayrıcalıklı konumları nedeniyle herhangi bir konunun bir ülke anayasasında düzenlenmiş olması, konunun o ülke için taşıdığı önemi ve söz konusu ülkede konu hakkında belirli ölçüde bir toplumsal mutabakatın var olduğunu gösterdiğine işaret eden Şentop, "Zaman içinde toplumsal yaşantıda meydana gelen değişimler ve ortaya çıkan yeni ihtiyaçlar insanların önem verdiği konuların çeşitlenmesini netice veriyor, bu da dönemin ihtiyaçlarının ve hassasiyetlerinin bu en temel mutabakat metinlerine dahil edilmesi suretiyle anayasaların yenilenmesini gerektiriyor." ifadesini kullandı.

Şentop, Türkiye'de de Cumhuriyet tarihi boyunca çeşitli dönemlerde anayasa değişikliklerinin yapıldığını, yeni bir anayasa veya anayasada değişiklik yapılması ihtiyacı konusunda tartışmalar yaşandığını hatırlattı.

Yakın geçmişte Meclis'te anayasa yazım çalışmalarının yapıldığını gerek siyasi partilerden gerekse sivil toplum kesimlerinden farklı anayasa önerilerinin gündeme getirildiğini anlatan Şentop, şunları kaydetti:

"Araştırma Hizmetleri Başkanlığımız, son zamanlarda yeniden hız kazanan yeni anayasa tartışmalarına ve çalışmalarına tarafsız bilgi desteği sağlamak amacıyla daha önce yaptığı benzer çalışmaların devamı niteliğinde bir başka çalışmayı, 'Konularına Göre Karşılaştırmalı Dünya Anayasaları' isimli bu eseri ortaya koydu. Türkiye ve dünya literatüründe anayasaları ele alan ülke odaklı çok sayıda karşılaştırmalı çalışma bulunmasına rağmen konu odaklı incelemelere nadiren rastlanıyor. Bu bakımdan konu başlıkları halinde anayasaları inceleyen ve ele aldığı 23 ülke örneği ile geniş ölçekli bir kıyaslamaya imkan veren bu eser, özgün bir nitelik taşıyor."

TRT

Yorumlar

UYARI: Küfür, hakaret, rencide edici cümleler veya imalar, inançlara saldırı içeren, imla kuralları ile yazılmamış,
Türkçe karakter kullanılmayan ve büyük harflerle yazılmış yorumlar onaylanmamaktadır.

16 Aralık 2025 Salı 13:08GÜNCEL

İsrail’in serbest bıraktığı Filistinli esirlerin bir kısmı Gazze’ye ulaştı

İsrail’in esir takası anlaşmasının ilk aşaması kapsamında serbest bıraktığı Filistinli esirlerin bir kısmı Gazze Şeridi’ne ulaştı.

Serbest bırakılan Filistinli esirler sağlık kontrolünden geçirilmek üzere Gazze Şeridi’nin güneyindeki Nasır Hastan23 Ekim 2025 Perşembe 14:48DÜNYA

Tufan Erhürman, Nergisli’de: Cumhurbaşkanlığı, özgürlüklerin bekçisi olacak!

Cumhurbaşkanı adayı Tufan Erhürman, Nergisli’de yaptığı konuşmada Cumhurbaşkanlığı vizyonunu anlatarak, “Çözüm iradesini yeniden dünyanın gündemine taşıyacağız, herkesin mülkiyette kendini güvende hissetmesi için çalışacağız” dedi.17 Aralık 2025 Çarşamba 17:03GÜNCEL

Güzelyurt Hayvanları Koruma Derneği Başkanı Sarro: Hayvanlar seçim malzemesi yapılmamalı

Rana Sarro, kısırlaştırmaya önem verilmeyen makamların hayvanları seçim malzemesi yapmaya çalıştığını savunarak, Cumhurbaşkanı eşi Sibel Tatar’ın kısırlaştırma faaliyetlerine ilişkin ziyaretini eleştirdi ve sokak hayvanlarının korunmasının önemine dik22 Ekim 2025 Çarşamba 14:13GÜNCEL

Erkut Şahali: Tatar’ın görüşleri ilgi görmeyince, sanatçıların arkasına sığındılar!

CTP Genel Sekreteri Erkut Şahali, Meclis’ten geçen “İki devletli çözüm” kararının seçim hilesi olduğunu belirterek, bu durumun Ersin Tatar’ın seçimi kaybettiğinin açıkça gösterdiğini söyledi.17 Aralık 2025 Çarşamba 17:03GÜNCEL

Erhürman ile Ersin Tatar, 17 Ekim Cuma akşamı BRT’de

Cumhurbaşkanlığı seçimleri öncesinde, Cumhurbaşkanı adayları Tufan Erhürman ile Ersin Tatar, 17 Ekim Cuma akşamı saat 18.00’de BRT ekranlarında karşı karşıya gelecek.

Her iki adayın da programa katılmak üzere onay verdiği öğrenildi.22 Ekim 2025 Çarşamba 18:48GÜNCEL

İskele Belediyesi ‘Pembe Giy Gel’ etkinliğine ev sahipliği yaptı

İskele Belediyesi, 1–31 Ekim Meme Kanseri Farkındalık Ayı kapsamında, Kanser Hastalarına Yardım Derneği İskele Gönüllüleri tarafından düzenlenen “Pembe Giy Gel” etkinliğine ev sahipliği yaptı.22 Ekim 2025 Çarşamba 11:38GÜNCEL

Larnaka Havalimanı’ndan gelen yolcuların kullandığı yol 2027’ye kadar kapalı olacak

Rum Ulaştırma ve Bayındırlık Bakanı Aleksis Vafeadis, Larnaka Havalimanından gelen yolcuların kullandığı yolun 2027 yılına kadar kapalı olacağını söyledi.

Haravgi gazetesinde yer alan habere göre, Baf havalimanındaki çimento bölmelerin kaldırılma22 Ekim 2025 Çarşamba 11:38GÜNCEL

Geri
Ana Sayfa
Normal Görünüm

MECLİS, DÜNYA ANAYASALARINI ARAŞTIRDI

Türkiye Büyük Millet Meclisi (TBMM), ABD, Rusya, Fransa, Almanya, İspanya ve Güney Afrika'nın da aralarında bulunduğu 23 ülkenin anayasasını farklı konu başlıklarında karşılaştırdı.

GALERİLER

Partilisi de partisizi de halk her şeyi görüyor

VİDEOLAR

Şahali: CTP 3 ay içerisinde genel başkanını seçecek; görevi üstlenebileceğimden adım kadar eminim

CTP Genel Sekreteri Erkut Şahali, partinin 3 ay içinde kurultayını gerçekleştirerek yeni genel başkanını seçeceğini açıkladı.17 Aralık 2025 Çarşamba 16:38GÜNCEL

Zeki Çeler: TDP erken seçime hazır; Çok güçlü bir şekilde meclise gireceğiz!

TDP Genel Başkanı Zeki Çeler, partinin seçim listelerinin alanında uzman ve genç isimlerle hazır olduğunu belirtti.17 Aralık 2025 Çarşamba 16:08GÜNCEL

CTP Genel Sekreteri Erkut Şahali, Meclis’ten geçen “İki devletli çözüm” kararının seçim hilesi olduğunu belirterek, bu durumun Ersin Tatar’ın seçimi kaybettiğinin açıkça gösterdiğini söyledi.17 Aralık 2025 Çarşamba 17:03GÜNCEL